Bắp cải – phân loại, công dụng và cách trồng tại nhà đơn giản

Nếu như được ai đó nhờ mua bắp cải có lẽ bạn sẽ phân vân không biết cụ thể người nhờ thực sự muốn loại nào bởi chúng khá đa dạng. Chính vì vậy, hôm nay Khuyến Nông TPHCM sẽ giúp bạn tìm hiểu và phân loại rõ ràng được các loại rau này. Đồng thời, nhân đây chúng tôi sẽ cung cấp những thông tin quan trọng về đặc điểm, công dụng và hướng dẫn bạn trồng chúng tại nhà với những thao tác đơn giản nhất. Nhờ đó mà gia đình bạn sẽ tận hưởng được nguồn rau sạch một cách chủ động.

Đặc điểm

Bạn có thể gọi chúng là cải bắp (Brassica oleracea) thuộc nhóm Capitata. Đây là một trong những nhóm rau chính thuộc họ Cải hay còn gọi là họ Thập tự (Brassicaceae/ Cruciferae). Người ta tìm thấy chúng lần đầu tiên ở khu vực Địa Trung Hải.

Bắp cải là loại cây thân thảo có thể sống đến 2 năm, thuộc nhóm thực vật 2 lá mầm với nhiều lớp lá xếp dày lên nhau tạo thành hình cầu hoặc gần giống hình cầu, cũng có khi chúng có hình trái tim hoặc hình trụ…

Rễ thuộc dạng rễ chùm phát triển mạnh mẽ. Nhờ đó mà khả năng chịu hạn, chịu nước của rau khá lớn. Cây có diện tích lá cao, nhu cầu nước rất cao để nuôi lá nên nếu cung cấp nước đầy đủ, rau sẽ ngon hơn so với những nơi khô hạn.

Ngoài việc dùng bắp cải làm món ăn, chúng còn được dùng để phòng chữa bệnh hiệu quả đặc biệt là chữa những bệnh ngoài da và ngừa ung thư vú ở nữ giới.

Người Hàn Quốc rất chuộng loại rau này bởi chúng là nguyên liệu chính cho món kim chi nổi tiếng trong và ngoài nước.

Phân loại bắp cải

Như đã nói ban đầu, để giúp bạn phân biệt dễ dàng những loại bắp cải với nhau nên chúng tôi điểm sơ qua về đặc điểm cũng như sự khác nhau của chúng. Đầu tiên không thể kể đến 2 loại chính đó là bắp cải xanh và tím. Kế đó là các loại như cải lá xoăn (xa-voa), bắp cải nhỏ (bruxen) hay một loại khá gần gũi là cải thảo. Chúng khác nhau cơ bản như sau:

Bắp cải xanh

Là loại cải bắp phổ biến nhất với nhiều lớp lá cuộn chặt vào nhau. Phần gốc dày hơn so với phần đỉnh lá. Chúng có hình tròn hoặc hơi dẹt, cầm chắc tay.

Những lớp lá bên trong cùng thường có màu trắng hoặc hơi ngã xanh. Những lớp ngoài thì màu xanh đậm hơn.

Bắp cải xanh có vị ngọt, dịu mát.

Bắp cải tím

Là loại tương tự với bắp cải xanh nhưng lá chúng cứng hơn. Đặc biệt, so với các loại rau cùng nhóm thì đây là loại có vị ngọt nhất.

Nhờ màu tím khác lạ mà chúng không chỉ giúp đa dạng món ăn mà còn làm cho món ăn thêm hấp dẫn, bắt mắt hơn. Bạn có thể dùng bắp cải tím để làm các món salad hoặc xào.

Bạn có thể trồng chúng quanh năm. Một đặc điểm khác nữa là thời gian trồng cho đến thu hoạch chúng khá lâu.

Bắp cải lá xoăn (cải Xa-voa)

Nhìn xa bạn sẽ thấy chúng khá giống với bắp cải xanh. Nhưng khi nhìn gần bạn sẽ nhận ra sự khác biệt rõ nét ở đặc điểm lá xoăn mạnh và có màu xanh đậm hơn.

Loại này được xếp vào hàng ngon nhất nhưng nhược điểm của chúng là chỉ trồng được theo mùa chứ không đại trà nhưng những loại khác nên thị trường khá hiếm.

Cải bruxen – một loại bắp cải nhỏ

Đây giống như là phiên bản thu nhỏ và ngay cả mùi vị chúng cũng rất giống với bắp cải xanh. Chúng cũng gồm nhiều lớp lá cuộn chặt lấy nhau, cầm nặng tay nhưng kích thước rất nhỏ nhắn đáng yêu, thông thường đường kính không quá 5cm.

Chúng có tên là Bruxen bởi người ta tìm thấy chúng lần đầu tiên ở thành phố Brussels của Vương quốc Bỉ.

Nếu mua bạn nên chọn những bắp Bruxen nhỏ để thưởng thức mùi vị ngon ngọt.

Cải thảo

Đây là loại rau quá quen thuộc. Chúng có vị ngọt dịu mát đặc trưng lại giàu vitamin C.

Trong nhóm cải thảo lại phân thành 2 loại là: cải thảo đầu bếp hay cải thảo Chihili.

• Cải thảo đầu bếp: với đặc điểm dài và cứng và phần lá ở đầu cải có màu xanh lá.
• Cải thảo Chihili có đầu lá dài, thuôn với màu xanh lá đậm.

Bạn có thể trồng chúng quanh năm.

Bắp cải có những công dụng gì?

Do chứa hàm lượng cao các loại vitamin hay nhiều loại khoáng chất thiết yếu như sắt, chất xơ, indoles, … nên người ta đã nghiên cứu chứng minh được việc ăn cải bắp thường xuyên sẽ giúp bạn:

• Nâng cao đề kháng cho cơ thể, chống lại nhiều bệnh tật, đặc biệt là những bệnh theo mùa;
• Phòng ngừa và cải thiện tình trạng thiếu máu;
• Hỗ trợ điều trị cho các bệnh nhân viêm khớp, nhất là những người lớn tuổi;
• Tốt cho người suy nhược thần kinh, ăn uống khó tiêu, chảy mủ hay béo phì;
• Bắp cải còn là nguồn cung cấp đạm tự nhiên;
• Ngăn ngừa và ức chế các bệnh lở loét, nhiễm trùng ngoài da;
• Đặc biệt chúng còn giúp bạn giảm nguy cơ ung thư nữa đấy!

Do nhiều công dụng kể trên mà bạn hãy thường xuyên bổ sung chúng vào thực đơn dinh dưỡng của cả gia đình nhé!

Những người tuyệt đối không ăn bắp cải

Loại thực phẩm nào cũng vậy, chúng đều có nhiều công dụng tích cực đối với sức khỏe. Tuy nhiên, thể trạng của mỗi người khác nhau. Đặc biệt, với một số người đang mắc bệnh, khi dùng loại rau xanh này sẽ để lại những phản ứng xấu cho cơ thể. Cụ thể như sau:

• Những người bị đau dạ dày không nên dùng bắp cải cũng như những loại rau họ Cải ở dạng ăn sống. Nên nấu kỹ trước khi dùng để không bị sinh khí gây đầy hơi, chướng bụng, khó tiêu.
• Người bị bướu cổ hoặc loạn tuyến giáp nên tránh xa loại rau này bởi thành phần chúng chứa goitrin – một loại chất chống oxy hóa nhưng gây bướu cổ. Chúng sẽ khiến bệnh trầm trọng hơn. Nếu muốn ăn, bạn hãy cắt rời từng lá, ngâm rửa thật kỹ rồi xắt nhỏ, đợi 15 phút sau mới chế biến để chất goitrin này phân hủy hết nhằm không gây hại đến sức khỏe bạn.
• Những bệnh nhân suy thận, chạy thận nhân tạo hay những người đang bị táo bón hoặc mắc chứng tiểu ít… cũng tuyệt đối tránh xa bắp cải ở dạng sống hoặc dưa cải muối chua.

Cách trồng bắp cải tại nhà

Để việc trồng rau đạt hiệu quả bạn phải nắm vững một số yêu cầu kỹ thuật cần thiết như sau:

Chọn thời điểm thích hợp

Bạn có thể gieo trồng vào những thời điểm sau đây:

• Vụ sớm: Cuối tháng 7, đầu tháng 8 bạn tiến hành gieo hạt. Đến cuối tháng 8 hoặc tháng 9 trồng rồi thu hoạch vào tháng 11 hoặc tháng 12.
• Vụ rau chính: Tháng 9, tháng 10 bạn gieo hạt giống bắp cải, đến tháng 10, tháng 11 đem cây đi trồng. Tháng 1, tháng 2 năm sau bạn tiến hành thu hoạch.
• Vụ rau muộn: Tháng 11 bạn gieo hạt, giữa tháng 12 đem cây đi trồng và thành quả sẽ nhận lại vào thời điểm tháng 2, tháng 3 năm sau.

Các chuyên gia khuyên bạn nên trồng cây khi chúng được khoảng 20 – 30 ngày tuổi và có 4 – 6 lá thật.

Chuẩn bị đất và dụng cụ trồng

Nên trồng bắp cải trên nền đất thịt nhẹ, thịt pha cát, đất phù sa hay các loại đất giàu dinh dưỡng. Ngoài ra, yêu cầu đất có độ mùn cao, giữ ẩm, thoát nước tốt, độ pH từ 6 – 6,5.

Trước khi trồng, bạn có thể trộn đất sạch với phân chuồng ủ hoai, phân bò, phân trùn quế, xơ dừa, vỏ trấu,…  Nếu tái sử dụng đất đã canh tác thì bạn không nên bỏ qua bước bón vôi và phơi ải tầm 7 – 10 ngày để tiêu diệt mầm bệnh.

Dụng cụ trồng nên có kích thước tối thiểu là 30 x 50 x 37cm để cây đủ không gian phát triển. Với thùng nhỏ như này, bạn có thể trồng được 2 cây. Dụng cụ trồng phải đảm bảo thoát nước tốt để không gây ngập úng.

Chuẩn bị hạt giống bắp cải

Bạn chỉ cần liên hệ những cửa hàng uy tín để có hạt giống chất lượng, tỷ lệ nảy mầm cao.

Có nhiều loại cải bắp đã được liệt kê bên trên, tùy sở thích mà bạn đưa ra lựa chọn phù hợp.

Tiến hành gieo trồng

Sau khi đã chuẩn bị đầy đủ, bạn tiến hành gieo trồng như sau:

Để kích thích hạt giống nảy mầm nhanh chóng đồng thời loại bỏ mầm bệnh, bạn nên ngâm ủ hạt giống bắp cải trong nước ấm (50 độ C). Thời gian ngâm khoảng 30 – 60 phút. Sau đó bạn ủ hạt trong khăn ấm cho đến khi hạt nứt nanh thì đem đi gieo.

Gieo hạt giống vào đất chuẩn bị sẵn, gieo hạt giống theo hàng và đảm bảo mật độ cần thiết để cây xòe lá và xếp lá một cách thoải mái nhất.

Chăm sóc bắp cải

Tưới nước

Sau khi gieo, bạn tưới nước mỗi ngày 1 – 2 lần. Ngày thứ 4, thứ 5, khi nhìn thấy mầm non nhô lên khỏi mặt đất thì bạn ngừng tưới 1 hoặc 2 ngày rồi tiếp tục tưới cách ngày cho cây sinh trưởng khỏe mạnh.

Bón phân

Khi cây đã lên lá xanh tốt, bạn tưới phân hữu cơ vào đất để thúc cây sinh lá. Bạn nên dùng phân hữu cơ để đảm bảo sức khỏe và bảo vệ môi trường.

Khi bắp cải xòe tất cả lá (khoảng 20 – 30 ngày tuổi) và khi lá bắt đầu cuốn bắp (45 – 50 ngày tuổi) bạn tiếp tục cung cấp phân đạm hữu cơ để hỗ trợ sức khỏe cho cây.

Thu hoạch

Khi những bắp cải đã cuộn chặt lá lại với nhau và đủ độ lớn là lúc bạn có thể thu hoạch.

Khi thu hái, bạn nên chặt sát thân bắp để dễ dọn tàn dư sau khi trồng.

Đây thực sự là một loài rau ăn lá đa dạng chủng loại. Với những thông tin trên, chắc chắn bạn đã chủ động phân biệt được những loại bắp cải đúng không? Hy vọng những thông tin trên hữu ích cho bạn và gia đình. Nếu yêu thích loại rau này, bạn hãy dành thời gian tư trồng chúng tại nhà để cả gia đình sử dụng rau an toàn nhé!

Chúc bạn sớm có những chậu rau như mong muốn.